زمان؟!

سلام
زمان در عالم متجدد فقط زمانی کمی و خطی دانسته می شود. اما در تمام سنت ها(غیر از مسیحیت) زمان، مستدیر و به تعبیر دقیقتر، مارپیچی است؛ و فقط کمی نیست بلکه خصوصیات کیفی هم دارد. در همین زمینه، تفکیک های زمان دنیوی- زمان قدسی، زمان انتزاعی- زمان ملموس و عینی- زمان انفسی مطرح شده اند.
از دیدگاه مؤلف، زمان هم مثل هر امر این جهانی دیگر، در سنت های مختلف، بازتاب اموری در مراتب بالاتر وجود است، که بالاخره به سرمدیت می رسد که به تعبیر افلاطون، زمان تصویر متحرک آن است. اما در جهان متعدد، تنها یک نوع زمان به رسمیت شناخته می شود؛ در نتیجه اولاً اصالت یکنواختی قوانین طبیعت، مبنای علم جدید قرار گرفته که از دیدگاه سنت پذیرفته نیست و ثانیاً علم جدید برای پر کردن خلأ ناشی از نادیده گرفتن مراتب بالاتر واقعیت، بی چند و چون به نظریه تطور متوسل شده است.
مؤلف برای در گذشتن از این زمان و رسیدن به سرمدیت، حتی در همین عالم هستی، وحی، نیایش، معجزات، هنرهای قدسی (معماری، نقاشی، موسیقی، شعر و...)، زیبایی، عشق و طبیعت بکر را به عنوان مددرسان انسان معرفی می کنند.

سید حسین نصر، ترجمه ی حسن میانداری، ویراسته ی احمد رضا جلیلی، نیاز به علم مقدس، مؤسسه فرهنگی طاها، بهار 79- مقدمه ی مترجم در باب فصل سوم کتاب: زمان، تصویر متحرک سرمدیت.
***
یکی از چیزایی که خیلی بهش فکر می کنم مفهوم زمان ِ.
آخرین باری که به زمان فکر کردم، هفته ی پیش در سایت دانشکده بود که شاهین و عرفان داشتن راجع به زمان بحث می کردن، منم طاقت نیاوردم وارد ِ بحث شدم:
عرفان: زمان بدون حرکت وجود نداره و تعریف هم نمی شه.
شاهین: زمان بر حرکت مقدم است و بدون آن هم وجود دارد.
پیچیدگی بحث از آنجا ست که برای اثبات گزاره های وجودی، از گزاره های معرفتی استفاده می کنیم.
واقعاً چه جوری می شه راجع به صدق یا کذب این گزاره ها حرف زد؟
ولی من از یک قیاس ِ شاهین در این بحث خیلی خوشم اومد: بررسی وجودی و تقدم زمان و حرکت مثل علیت و توالی می مونه.
***
من فکر می کنم:
زمان و مکان جزء اولین مفاهیمی بودن که بشر با اونا سروکار پیدا کرد، ولی آخرین مفاهیمی هستند که درک خواهد کرد.
تا به حال، تحول در نگرش نسبت به زمان و مکان، منجربه انقلاب های بنیادین در فیزیک شده است؛ پیش بینی می کنم انقلاب بعدی در علم نیز به سبب تغییر دیدگاه ما به زمان و مکان رخ خواهد داد.
***
من ی ترم با آرش رستگار فلسفه زمان داشتم، از لذت بخش ترین درس های زندگیم بود؛ اونم با ی استاد خوش فکر و جوان.
سر فصل ها:
زمان در ادیان(اسلام- مسیحیت-...)
زمان در فلسفه غرب: از یونان تا به امروز
زمان در مکاتب شرقی (چین- هند-...)
زمان در ادبیات
زمان در هنر(موسیقی- شعر-نقاشی- سینما-تئاتر...)
زمان در ترمودینامیک و مکانیک آماری
زمان درنسبیت
...
***
من که تا حالا هر چی در مورد ِ زمان خوندم و فکر کردم، کمتر درکش کردم!
از ظرف ِ زمان و مکان کانت گرفته تا زمان در تفکر اسلامی(حسین نصر)
از زمان در فیزیک نیوتنی گرفته تا فیزیک نسبیتی
از زمان ...!!!
امیدوارم ی روز بفهمم.

پانوشت: نیمه ی شعبان مبارک!
والسلام.